مقایسه تورم ایران و ترکیه در سال ۲۰۲۵؛ دلایل، پیامدها و چشم‌انداز آینده
مقدمه
تورم یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی در جهان امروز است و کشورهایی که درگیر نرخ‌های بالا هستند، با مشکلات متعددی در سطح اجتماعی و اقتصادی مواجه می‌شوند. در سال ۲۰۲۵، ایران و ترکیه به‌عنوان دو کشور مهم منطقه خاورمیانه، هر دو با تورم بالا دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اما تفاوت‌های اساسی در سیاست‌های اقتصادی، ساختار مالی و شرایط سیاسی این دو کشور باعث شده است که وضعیت تورم در هرکدام مسیر متفاوتی را طی کند. در این مقاله به مقایسه تورم ایران و ترکیه، بررسی علل اصلی این تفاوت، تأثیرات اقتصادی و اجتماعی و پیش‌بینی آینده می‌پردازیم.
وضعیت تورم در ترکیه در سال ۲۰۲۵
ترکیه در سال‌های اخیر با بحران‌های اقتصادی متعددی مواجه بوده، اما دولت این کشور تلاش کرده با اجرای سیاست‌های پولی و مالی سختگیرانه، روند تورم را کنترل کند. طبق گزارش‌های رسمی، نرخ تورم ترکیه در ماه جولای ۲۰۲۵ حدود ۳۳.۵ درصد اعلام شده است که نسبت به سال قبل کاهش داشته است.
این کاهش نتیجه اقدامات بانک مرکزی در افزایش نرخ بهره و کاهش نقدینگی است. پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال نرخ تورم ترکیه بین ۲۴ تا ۲۹ درصد باشد. با وجود این کاهش، تورم همچنان بر زندگی مردم تأثیر می‌گذارد؛ قیمت مواد غذایی، مسکن و خدمات رشد زیادی داشته و قدرت خرید مردم کاهش یافته است. بازار ارز ترکیه کمی آرام‌تر شده اما همچنان نوسان دارد. لیر ترکیه در برابر دلار مقداری ثبات پیدا کرده، اما نرخ بهره بالا فشار زیادی بر کسب‌وکارها وارد کرده است.
وضعیت تورم در ایران در سال ۲۰۲۵
ایران در شرایط پیچیده‌تری قرار دارد. طبق آمار رسمی، نرخ تورم در سال ۲۰۲۵ بین ۳۸ تا ۴۳ درصد گزارش شده، اما کارشناسان معتقدند نرخ واقعی ممکن است تا ۷۰ درصد باشد. این اختلاف به دلیل عدم شفافیت در ارائه آمار و تفاوت میان نرخ‌های رسمی و بازار آزاد است.
تحریم‌های بین‌المللی، کاهش درآمدهای نفتی، بی‌ثباتی نرخ ارز و مشکلات ساختاری اقتصاد از مهم‌ترین عوامل افزایش تورم در ایران است. این وضعیت منجر به کاهش قدرت خرید مردم، رشد فقر، کاهش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و حتی تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک شده است. افزایش قیمت مواد غذایی، دارو و مسکن فشار زیادی بر خانوارها وارد کرده و اعتراضات اجتماعی در برخی نقاط کشور قابل مشاهده بوده است.
تأثیر تورم بر زندگی مردم و اقتصاد
تورم بالا نه‌تنها قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد، بلکه آثار گسترده‌ای بر اقتصاد دارد.
در ترکیه، مردم با کاهش ارزش لیر و افزایش هزینه‌های زندگی مواجه شده‌اند، اما دولت با سیاست‌های ضدتورمی تلاش می‌کند اوضاع را کنترل کند.
در ایران، وضعیت به‌مراتب سخت‌تر است؛ تورم بالا موجب کاهش اعتماد عمومی به پول ملی، افزایش تمایل به خرید ارز و طلا و رشد بازارهای موازی شده است.
این شرایط حتی باعث خروج سرمایه از کشور و مهاجرت سرمایه‌گذاران شده است.
مقایسه تورم ایران و ترکیه در سال ۲۰۲۵
برای درک بهتر تفاوت‌ها، جدول زیر تصویری کلی از مقایسه تورم ایران و ترکیه ارائه می‌دهد:
| شاخص | ترکیه (۲۰۲۵) | ایران (۲۰۲۵) |
|---|---|---|
| نرخ تورم سالانه | ۳۲ تا ۳۳ درصد | ۳۸ تا ۴۳ درصد (یا بیشتر) |
| روند تغییر تورم | نزولی | صعودی یا ثابت در سطح بالا |
| پیش‌بینی پایان سال | ۲۴ تا ۲۹ درصد | نامشخص، احتمال افزایش |
دلایل تفاوت وضعیت تورم در دو کشور
مقایسه تورم ایران و ترکیه نشان می‌دهد که تفاوت اصلی در چند محور کلیدی است:
سیاست‌های پولی و مالی: ترکیه با افزایش نرخ بهره و کنترل نقدینگی سعی کرده تورم را کاهش دهد، اما در ایران به دلیل ساختار دولتی و مشکلات بودجه‌ای، این سیاست‌ها به‌سختی امکان‌پذیر است.
شرایط بین‌المللی: ترکیه همچنان امکان جذب سرمایه خارجی را دارد، در حالی که ایران به دلیل تحریم‌ها این فرصت را از دست داده است.
بازار ارز: ترکیه توانسته نسبی ثبات به لیر بدهد، اما ایران همچنان با بحران چندنرخی بودن ارز دست‌وپنجه نرم می‌کند.
راهکارهای مقابله با تورم
ترکیه: ادامه سیاست‌های سختگیرانه پولی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و کنترل واردات می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.
ایران: نیازمند اصلاحات عمیق اقتصادی، رفع تحریم‌ها، تثبیت نرخ ارز، اصلاح نظام بانکی و کاهش وابستگی به نفت است. بدون این اقدامات، تورم همچنان بالا خواهد ماند.
پیش‌بینی آینده تورم در ایران و ترکیه
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند ترکیه در صورت ادامه سیاست‌های فعلی، بتواند نرخ تورم را تا پایان سال به محدوده ۲۵ درصد کاهش دهد.
اما در ایران، بدون تغییرات بنیادین، کاهش تورم تقریباً غیرممکن است و حتی احتمال افزایش آن وجود دارد. این شرایط نه‌تنها اقتصاد داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه بر تجارت خارجی و سرمایه‌گذاری نیز اثر منفی خواهد گذاشت.
جمع‌بندی
در سال ۲۰۲۵، مقایسه تورم ایران و ترکیه نشان می‌دهد که هرچند هر دو کشور با مشکلات اقتصادی مواجه‌اند، اما مسیر کنترل تورم در آن‌ها متفاوت است. ترکیه با سیاست‌های پولی سختگیرانه و جذب سرمایه خارجی موفق شده روند نزولی ایجاد کند، در حالی که ایران به دلیل تحریم‌ها و مشکلات ساختاری همچنان با تورم بالا و بی‌ثباتی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
این مقایسه نشان می‌دهد که برای کنترل تورم، تنها سیاست‌های اقتصادی کافی نیستند؛ ثبات سیاسی، دسترسی به بازارهای جهانی و اعتماد سرمایه‌گذاران نیز نقش تعیین‌کننده‌ای دارند.
